Ομιλία Υπουργού Εξωτερικών, κ. Ιωάννη Κασουλίδη στο Συνέδριο των Αποδήμων
Εκλεκτοί προσκεκλημένοι,
Αγαπητοί φίλες και φίλοι,
Είναι ιδιαίτερη η χαρά και η τιμή που βρίσκομαι σήμερα μαζί σας και απευθύνομαι στο Παγκόσμιο Συνέδριο Κυπρίων της Διασποράς.
Χαρά, γιατί έχω την ευκαιρία να ανταμώσω και να συνομιλήσω με παλιούς φίλους. Τιμή, γιατί ο ρόλος των οργανώσεων αποδήμων είναι καθοριστικής σημασίας στη διατήρηση της ταυτότητας των Κυπρίων αλλά και στην προώθηση των δικαίων αιτημάτων του λαού μας. Ένας ρόλος που τυγχάνει καθολικής αναγνώρισης και αποδοχής.
Είχα πρόσφατα την ευκαιρία να μιλήσω σε Κύπριους απόδημους στο Λονδίνο όπου μετέφερα αυτό που πιστεύω ότι χαρακτηρίζει τους Κύπριους της διασποράς.
Η ιστορική πορεία των Κυπρίων αποδήμων προς αναζήτηση νέων ευκαιριών και μιας καλύτερης ζωής, έχει ως κοινό παρονομαστή την εργατικότητα και τις υψηλές αντοχές μέσα από αντίξοες συνθήκες.
Οι Κύπριοι απόδημοι συνεχίζουν να ξεχωρίζουν και να διαπρέπουν στις κοινωνίες όπου ζουν και εργάζονται. Παντού διαπιστώνουμε ότι βρίσκονται ψηλά στην εκτίμηση των συμπολιτών τους και των κοινωνιών που τους αγκάλιασαν και τους ενέταξαν σαν δικά τους παιδιά.
Η Κύπρος είναι περήφανη για εσάς αφού αποτελείτε τους καλύτερους πρεσβευτές της κουλτούρας, του ήθους και των παραδόσεων του νησιού μας.
Αναγνωρίζω πως το έργο των οργανώσεων σας δεν είναι εύκολο. Ακόμη πιο μεγάλες είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζετε για να κρατήσετε ζωντανή την ταυτότητα και τη γλώσσα μας στη νέα γενιά των αποδήμων.
Η ΝΕΠΟΜΑΚ, που συμπληρώνει φέτος 20 χρόνια από την ίδρυση της, σηκώνει στις πλάτες της την φροντίδα και την έγνοια για την επόμενη γενιά Κυπρίων της διασποράς. Άλλωστε, τα στοιχεία δείχνουν ότι οι Κύπριοι που θα βρίσκονται έξω από το νησί μας θα ξεπεράσουν σε αριθμό τους Κύπριους που κατοικούν εδώ.
Φίλες και φίλοι,
Βρισκόμαστε ξανά σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι στο Κυπριακό.
Η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας έχει εκφράσει κατ’ επανάληψη την βούληση της για άμεση επανέναρξη των συνομιλιών και έχει αποδείξει την προσήλωση της στην προσπάθεια να καλλιεργήσουμε το απαραίτητο θετικό κλίμα ανάμεσα στις δύο κοινότητες.
Έχουμε προτείνει ένα πακέτο από φιλόδοξα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, που θα δώσουν την ευκαιρία λειτουργίας του λιμανιού της Αμμοχώστου υπό την εποπτεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του αεροδρομίου της Τύμπου υπό τον έλεγχο του ΟΗΕ. Με πλήρη σεβασμό βέβαια στους διεθνείς κανόνες. Βασικό μας αντάλλαγμα και απαίτηση είναι η παράδοση της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου στην Ειρηνευτική Δύναμη ώστε να επιστραφεί στους νόμιμους κατοίκους της, σύμφωνα με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Έχουμε όμως προχωρήσει μονομερώς και σε μέτρα και πρωτοβουλίες για καλλιέργεια θετικού κλίματος και προς βελτίωση της καθημερινότητας των ΤΚ:
Ωστόσο, παρά τις ειλικρινείς μας προσπάθειες, είναι με λύπη που παρατηρούμε ότι το πρωτόκολλο Τουρκίας – κατεχομένων δημιουργεί περαιτέρω συνθήκες εξάρτησης των Τουρκοκυπρίων με την Τουρκία. Αλλοιώνει τον κοσμικό χαρακτήρα της Τουρκοκυπριακής Κοινότητας και καθιστά τους Τουρκοκύπριους δέσμιους των τουρκικών σχεδιασμών αλλά και των περιορισμών που προβλέπουν οι πολιτικές της Τουρκίας σε θέματα ελευθερίας του τύπου κλπ.
Είμαι πεπεισμένος ότι η αποδοχή των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης θα είχε αμοιβαίο όφελος για τις δύο πλευρές. Δυστυχώς, η ηγεσία των Τουρκοκυπρίων ενήργησε αγνοώντας τους Τουρκοκύπριους και απέρριψε τις προτάσεις του ΠτΔ και συγκεκριμένα το πακέτο Τύμπου – Αμμόχωστος. Εναπόκειται πλέον στους ίδιους τους Τουρκοκυπρίους να αποφασίσουν αν οραματίζονται να ζήσουν σε μια Κύπρο επανενωμένη μέλος της ΕΕ και του ΟΗΕ, η αν επιθυμούν να καταστούν το πολιτικό παρακλάδι της Τουρκίας.
Δεν μπορεί κανείς να θεωρεί πατριωτισμό τη συμφιλίωση με τη στασιμότητα και την αποδοχή του στάτους κβο. Στασιμότητα στο Κυπριακό σημαίνει συνέχιση της κατοχής, του εποικισμού, του ξεριζωμού των προσφύγων, αλλά συνάμα απομακρύνει την προοπτική επανένωσης της Κύπρου σε συνθήκες ασφάλειας και ευημερίας.
Φίλες και Φίλοι
Αγαπητοί σύνεδροι,
Είναι προφανές ότι αυτή τη στιγμή, στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος του διεθνούς παράγοντα βρίσκεται αναπόφευκτα η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και η πληθώρα των επιπλοκών που έχει επιφέρει ανά το παγκόσμιο, όπως η επισιτιστική κρίση, η ενεργειακή τροφοδοσία, ο πληθωρισμός και η ακρίβεια.
Σε αυτό το πλαίσιο, η δική μας προσπάθεια επικεντρώνεται στην ανάδειξη της Κύπρου ως αξιόπιστου, εξωστρεφή και προβλέψιμου δυτικού εταίρου εντός της ΕΕ, χωρίς παρελκυστικές τακτικές και πισωγυρίσματα, που συντάσσεται με ευθύτητα και συνέπεια με κοινές θέσεις και πολιτικές της Ένωσης σε πνεύμα ενότητας και αλληλεγγύης.
Η στάση της πατρίδας μας έναντι της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία ήταν και παραμένει θέμα αρχής. Η κυριαρχία, εδαφική ακεραιότητα και ανεξαρτησία των κρατών πρέπει να τυγχάνει σεβασμού.
Θέλω να επισημάνω το προφανές. Στην εξωτερική μας πολιτική δεν είμαστε δυτικόστροφοι. Είμαστε δυτικοί. Και αυτό το ζήτημα ξεκαθάρισε με την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ. Δεν επιδέχεται αμφισβήτησης ούτε εναλλακτικής ερμηνείας. Όσες φορές επιλέξαμε πολιτικές κρημνοβασίες και πολιτικές του ναι μεν αλλά, είχαμε αρνητικές συνέπειες που είναι σε όλους γνωστές.
Παρά τις όποιες διαχρονικές και ενίοτε δικαιολογημένες απογοητεύσεις από τη στάση της ΕΕ σε δικά μας αιτήματα, προχωρήσαμε στην υιοθέτηση όλων των κοινών αποφάσεων της Ένωσης:
Η Κύπρος με την τραγική εμπειρία της προσφυγιάς δεν μπορούσε να κλείσει τα μάτια στον πόνο των Ουκρανών προσφύγων:
Για την Κύπρο. οι προκλήσεις και οι συνέπειες του πολέμου είναι ιδιαίτερα αισθητές. Είμαστε μια χώρα, η οικονομία της οποίας στηρίζεται σε τρεις πυλώνές: Α) Στις υπηρεσίες Β) Στον τουρισμό και Γ) στη ναυτιλία. Και οι τρεις τομείς έχουν επηρεαστεί. Κάποιοι λιγότερο κάποιοι σε μεγαλύτερο βαθμό.
Αγαπητοί μου σύνεδροι,
Η συχνότητα των επισκέψεων μου τους τελευταίους 7 μήνες είναι καταιγιστική. Επισκέφθηκα την Ελλάδα, τις ΗΠΑ, τη Γαλλία, το Μαρόκο, τις Βρυξέλλες, την Αίγυπτο, τη Ρουάντα, το Λουξεμβούργο, την Ιορδανία, τη Σαουδική Αραβία, την Τσεχία, τα ΗΑΕ, την Ισπανία, το ΗΒ, Την Ιταλία.
Κατά τις επισκέψεις μου θα πρέπει να ομολογήσω ότι δεν διαπιστώνω διολίσθηση των θέσεων στο Κυπριακό, ούτε οχλήσεις προς την πλευρά μας για λύση δύο κρατών. Τουναντίον, εισπράττω τη στήριξη στη συμφωνημένη μορφή λύσης στη βάση των ψηφισμάτων του ΟΗΕ.
Την ίδια ώρα αναδεικνύω τη σημασία της περιφερειακής πολιτικής της ΚΔ. Υπογραμμίζω την εξωστρεφή, αξιόπιστη και προβλέψιμή μας προσέγγιση που επιχειρεί να κτίσει γέφυρες συνεννόησης και συνεργασίας.
Οι φιλικές σχέσεις που έχουμε συνάψει με τις χώρες της περιοχής σε διμερές επίπεδο, αλλά και μέσα από τα πολυμερή σχήματα συνεργασίας, στηρίζονται στην ειλικρίνεια και στον αμοιβαίο σεβασμό.
Σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος. Θα πρέπει να πούμε πως όλες οι προσπάθειες για συνεργασία στην περιοχή είναι ευπρόσδεκτες. Φτάνει να γίνονται στο πλαίσιο του σεβασμού των δικαιωμάτων των χωρών της περιοχής, του διεθνούς δικαίου και εν προκειμένω του Δικαίου της Θάλασσας και των σχέσεων καλής γειτονίας.
Τα σχήματα αυτά, που ξεκίνησαν με δικές μας πρωτοβουλίες το 2013, όχι μόνο διατηρούν την πολιτική τους δυναμική, αλλά αναβαθμίζονται και διευρύνονται. Το σχήμα 3+1 αποτελεί απτή απόδειξη της προσπάθειάς μας για δημιουργία μιας προσέγγισης «περιφερειακής πολυμέρειας» στην Ανατολική Μεσόγειο μέσα από συγκεκριμένα θεματικά προγράμματα σε διάφορους τομείς, όπως η ενέργεια, η κλιματική αλλαγή, η γαλάζια οικονομία και η αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών. Είχαμε προσφάτως μια εξαιρετικά παραγωγική συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Κύπρου, Ελλάδας, Ισραήλ, ΗΠΑ υπό το σχήμα 3+1 και είμαι σίγουρος ότι το αμέσως επόμενο διάστημα θα υπάρξουν απτά πολιτικά παραδοτέα που θα εμπεδώνουν και θα θεσμοθετούν την πολυμερή συνεργασία.
Κλείνοντας θέλω να επισημάνω κάτι πολύ σημαντικό. Στο ταραχώδες παγκόσμιο σκηνικό που διαμορφώνεται, η προσέγγιση μας πρέπει να είναι η επιστροφή στις θεμελιακές παραμέτρους του Κυπριακού.
Οι ίδιες αρχές που παραβιάζονται στην περίπτωση της Ουκρανίας από τη Ρωσία, παραβιάζονται και στην περίπτωση της Κύπρου από την Τουρκία για 48 συναπτά έτη.
Συνεπώς, δεν μπορούν κάποιοι να είναι επιλεκτικοί στην καταδίκη αυτών των αρχών, ούτε να προωθούν μια πολιτική προσέγγιση των double standards.
Στην Κύπρο, εδώ και 48 χρόνια παραβιάζεται η κυριαρχία, η εδαφική ακεραιότητα και η ανεξαρτησία ενός διεθνώς αναγνωρισμένου κράτους μέλους του ΟΗΕ και της ΕΕ.
Η Τουρκία κατέχει έδαφος της Κύπρου το οποίο κατέλαβε παράνομα.
Έγιναν και συνεχίζουν να γίνονται παραβιάσεις του Διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου σε όλα τα επίπεδα.
Προέβη σε χρήση βίας, επεδίωξε να αποσχίσει έδαφος που κατέλαβε δια της βίας και απειλεί με προσάρτηση του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας, στο οποίο έχει κουβαλήσει εκατοντάδες χιλιάδες έποικους.
Στερεί το ατομικό δικαίωμα σε εκατοντάδες χιλιάδες Κύπριους να απολαμβάνουν την ιδιωτική τους περιουσία.
Η τύχη εκατοντάδων συμπολιτών μας που αιχμαλωτίστηκαν από τις Τουρκικές ένοπλες δυνάμεις παραμένει αδιευκρίνιστη.
Σε αυτές τις θεμελιακές παραμέτρους πρέπει να επαναφέρουμε το Κυπριακό πρόβλημα και σε αυτή την κατεύθυνση σας καλώ να επικεντρώσετε και εσείς τις δικές σας προσπάθειες.
Σας ευχαριστώ και εύχομαι επιτυχή ολοκλήρωση των εργασιών του συνεδρίου.