Ομιλία Υπουργού Εξωτερικών κ. Ιωάννη Κασουλίδη σε εκδήλωση του Δήμου Αμμοχώστου αφιερωμένη στη μνήμη του Αλέξη Γαλανού
6 Απριλίου 2022 - Αίθουσα Πάνος Σολομωνίδης Λεμεσός, 19:30
Αγαπητοί φίλοι και φίλες,
Τι να πρωτοπεί κανείς για μια τόσο μεγάλη μορφή, για έναν τόσο πολυπράγμονα άνθρωπο, μια τόσο πολυσχιδή προσωπικότητα όπως ο Αλέξης Γαλανός;
Τα λόγια είναι φτωχά για να περιγράψουν την προσφορά και το έργο του Αλέξη Γαλανού προς την πολυαγαπημένη του πατρίδα. Ο κατάλογος των θέσεων από τις οποίες υπηρέτησε την Κύπρο μακροσκελής. Η μακρά κοινοβουλευτική πορεία του επιστεγάστηκε με την Προεδρία της Βουλής, το δεύτερο ύπατο πολιτειακό αξίωμα στην Κυπριακή Δημοκρατία. Κι όμως στο άκουσμα του ονόματος του μία είναι η ιδιότητα του που έρχεται στο μυαλό όλων: Δήμαρχος Αμμοχώστου.
Χάρη στους αγώνες του Αλέξη Γαλανού για τη Βασιλεύουσα της καρδιάς του, η μορφή του έχει χαραχτεί στη συνείδηση όλων των Κυπρίων ως άρρηκτα συνδεδεμένη με την Αμμόχωστο.
Μια πόλη από την οποία καταγόταν, στην οποία δημιούργησε και διέπρεψε επαγγελματικά, μια πόλη για την απελευθέρωση της οποίας εργάστηκε ακούραστα μέχρι το τέλος.
Αν κάτι ξεχώριζε τον Γαλανό ως πολιτικό, ήταν το θάρρος και η τόλμη να διατυπώνει τη γνώμη του ακόμη και αν αυτή θα τον έφερνε σε αντιπαράθεση με πολιτικούς του συνοδοιπόρους. Αφουγκραζόταν την κοινή γνώμη και έκανε καίριες, μεστές παρεμβάσεις. Η μετριοπαθής, σοβαρή και μειλίχια φωνή του, ήταν η φωνή της συνείδησης όλων μας. Είχε το χάρισμα να διαπερνά τα κομματικά στεγανά και να ασκεί επιρροή με τον λόγο του σε ανθρώπους όλων των ιδεολογιών.
Πώς θα μπορούσε να μη χαίρει της εκτίμησης ακόμη και των πολιτικών του αντιπάλων ένας άνθρωπος με το ήθος και την εντιμότητα του Αλέξη; Ένας πολιτικός που μπήκε στην πολιτική για να δώσει και όχι για να πάρει, και το απέδειξε έμπρακτα αποποιούμενος της βουλευτικής αντιμισθίας και αφήνοντάς την στο Κράτος για να τη διαθέσει σε όσους είχαν ανάγκη.
Σε προσωπικό επίπεδο, ο Αλέξης Γαλανός ήταν ένας πραγματικά καλός φίλος. Πάντα ευχάριστος στην παρέα, με χιούμορ. Ήταν πολύπλευρος και πληθωρικός, ποτέ ανιαρός.
Ο Αλέξης Γαλανός ήταν άνθρωπος κοσμοπολίτης με το χάρισμα να μιλά με άνεση με τους ξένους επίσημους συνομιλητές του. Όταν εξελέγη Πρόεδρος της Βουλής ήταν και η δική μου πρώτη θητεία στη Βουλή. Είχα την τιμή να συμμετάσχω σε αποστολές στο εξωτερικό υπό την ηγεσία του. Εκεί είδα ένα Αλέξη ευπρεπή, με σωστούς τρόπους και πειθώ, που εκπροσωπούσε επάξια την μικρή μας πατρίδα απέναντι σε σημαντικούς ξένους αξιωματούχους.
Παρέμεινε δραστήριος και μαχητικός μέχρι το τέλος. Η τελευταία πράξη του Αλέξη ήταν η μεγάλη συγκέντρωση των Αμμοχωστιανών έξω από το Προεδρικό Μέγαρο. Εκεί όπου όλοι διατράνωσαν το μήνυμα ότι η Αμμόχωστος δεν πρέπει να χαθεί. Ότι η Κύπρος δεν πρέπει να διχοτομηθεί. Και αυτή είναι η παρακαταθήκη του Αλέξη. Δεν μπορούμε να αφήσουμε την πόλη του Ευαγόρα να χαθεί.
Στις Δημοτικές εκλογές του 2006 διεκδίκησε ως ανεξάρτητος υποψήφιος την ψήφο των συμπολιτών του, προτάσσοντας το όραμα της επιστροφής όλων των Αμμοχωστιανών στην πόλη τους. Αμέσως μετά την εκλογή του, ηγήθηκε μεγάλης εκστρατείας συλλογής υπογραφών για επιστροφή στην πόλη της Αμμοχώστου την οποία τα τουρκικά στρατεύματα μετέτρεψαν σε πόλη-φάντασμα. Οι δύο τόμοι των 30.000 υπογραφών που συνελέγησαν, αποτελούν τη βάση μιας μεγάλης εκστρατείας διαφώτισης στο εξωτερικό που ανέλαβε ο Δήμος Αμμοχώστου.
Από αυτό το τελευταίο μετερίζι που υπηρέτησε μέχρι και την τελευταία μέρα της ζωής του, πέτυχε με το κύρος του, τη διεθνή πείρα και την ακτινοβολία του, τη διεθνοποίηση του θέματος της Αμμοχώστου. Βγήκαν στο προσκήνιο ψηφίσματα στο Ευρωκοινοβούλιο, όπου ήμουν και προσωπικά μάρτυρας, αλλά και αλλού, που ζητούσαν την παράδοση της πόλης στους νόμιμους κατοίκους της με βάση τη δεύτερη Συμφωνία Υψηλού Επιπέδου Κυπριανού - Ντενκτάς και τα σχετικά ψηφίσματα του ΣΑ των Ηνωμένων Εθνών, το 550 και 789. Ειδική παράγραφος προς τούτο υπάρχει σε κάθε Έκθεση του Ευρωκοινοβουλίου για την Τουρκία.
Επιτεύχθηκε χάρη στη δράση του η ιδιαίτερη δραστηριότητα της Επιτροπής Αναφορών για την Αμμόχωστο και το ψήφισμα για την Αμμόχωστο για το οποίο πάνω από το ήμισυ των Ευρωβουλευτών χρειάστηκε να μεταβούν ειδικά, σε συγκεκριμένο χώρο και να το υπογράψουν, προκειμένου να υιοθετηθεί. Μια δύσκολη προσπάθεια που πέτυχε εξαιτίας ακριβώς των συνεχών επισκέψεων του Αλέξη Γαλανού, ως επικεφαλής αντιπροσωπείας του Δημοτικού Συμβουλίου και στις καίριες συναντήσεις που είχε με Ευρωβουλευτές όλων των πολιτικών ομάδων.
Δυστυχώς, ο Αλέξης έφυγε από κοντά μας με ανεκπλήρωτη την επιθυμία του να είναι ο πρώτος δημότης της Αμμοχώστου που θα πατήσει ελεύθερη την ξανθή άμμο της. Κηδεύτηκε και τάφηκε στην προσφυγιά με ένα βαζάκι άμμο από την πόλη του.
Αγαπημένε φίλε Αλέξη, σήμερα σε αυτή την εκδήλωση που είναι αφιερωμένη στη μνήμη σου θα ήθελα να επαναλάβω την υπόσχεση ότι θα συνεχίσουμε τον αγώνα για δικαίωση.
Η επιστροφή της Αμμοχώστου θα ήταν – και μπορεί να είναι ακόμη - το ιδεωδέστερο Μέτρο Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης που θα έπειθε όποιον αμφέβαλλε ότι άνοιγε ο δρόμος για τη λύση του Κυπριακού. Αυτό υποστήριζε επίμονα και επιτακτικά ο Αλέξης. Πράγματι σε όλες τις συζητήσεις, επί όλων των σχεδίων λύσης και στις τελευταίες διαπραγματεύσεις δεν χωρούσε καμία αμφιβολία ότι η πρώτη προς επιστροφή και παράδοση στους νόμιμους κατοίκους της ήταν η Αμμόχωστος κάτι που επιβεβαίωσε και το πλαίσιο Γκουτέρες. Εντούτοις, η τουρκική πλευρά προέβη στις γνωστές επαίσχυντες και απαράδεκτες ενέργειες στην περίκλειστη πόλη των Βαρωσίων κατά παράβαση της διεθνούς νομιμότητας. Η Κύπρος υπέβαλε αίτημα για επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων το οποίο όμως προσέκρουσε στην αρνητική στάση ορισμένων κρατών μελών. Κάποιοι από τους εταίρους μας στην Ε.Ε. διαφωνούν με την επιβολή κυρώσεων υποστηρίζοντας ότι θα είναι αναποτελεσματική.
Απαντώντας σε αυτή την στάση, επαναφέραμε στο προσκήνιο την πρόταση του Προέδρου Αναστασιάδη, που απέστειλε στις 31 Δεκεμβρίου 2020 στον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ. Μια φιλόδοξη πρόταση με αμοιβαία οφέλη και για τις δύο πλευρές, χωρίς αυτό να σημαίνει ωστόσο ότι η Κυπριακή Δημοκρατία απεμπολεί την κυριαρχία της.
Προτείνουμε λοιπόν να τεθεί το αεροδρόμιο της Τύμπου υπό την εποπτεία των Ηνωμένων Εθνών, κατ’ αναλογία όσων προνοούν τα ψηφίσματα για την Αμμόχωστο. Κύριο αντάλλαγμα για εμάς, για ένα τέτοιο μεγάλο βήμα, θα είναι η ταυτόχρονη εφαρμογή των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας και η παράδοση της περίκλειστης περιοχής των Βαρωσίων υπό τη διοίκηση των Ηνωμένων Εθνών, για να επιστραφεί στους νόμιμους κατοίκους της περιοχής. Στο πακέτο της πρότασης του Προέδρου Αναστασιάδη βρίσκεται και το λιμάνι της Αμμοχώστου, του οποίου το τελωνείο θα τεθεί υπό την εποπτεία της Ε.Ε. για να ελέγχεται η είσοδος εμπορευμάτων στην ενιαία αγορά. Για να γίνουν αυτά τα δύο, η Τουρκία θα πρέπει να προχωρήσει στην πλήρη εφαρμογή του πρόσθετου πρωτοκόλλου της Άγκυρας και να ανοίξει τα λιμάνια και αεροδρόμια της σε κυπριακά πλοία και αεροπλάνα.
Επιθυμία μας είναι η εφαρμογή της πρότασης να είναι μη αναστρέψιμη ώστε τόσο οι Ελληνοκύπριοι όσο και οι Τουρκοκύπριοι να μπορούν να αντικρύσουν την προοπτική της λύσης με την ελπίδα για μια ευημερούσα πολιτεία και όχι το φόβο για το αβέβαιο του στάτους κβο.
Η αντίδραση των συνομιλητών μας όπως του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Αντονι Μπλίνκεν, όπως και της υφυπουργού Εξωτερικών για πολιτικές υποθέσεις, Βικτόρια Νούλαντ, στην πρόταση για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης ήταν θετική. Παρόμοια στάση συναντούμε και στις Βρυξέλλες αλλά και μεταξύ των Ευρωπαίων εταίρων μας. Θετική, ευελπιστώ να είναι και η στάση των Τουρκοκυπρίων. Παρά την εξαρχής δημόσια απόρριψη, διάφοροι κύκλοι στα κατεχόμενα φαίνεται συζητούν σοβαρά τις προοπτικές που αυτή η πρόταση μπορεί να έχει.
Πρέπει να σώσουμε τα Βαρώσια, με την προώθηση των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Θα επιμείνουμε στην πρόταση για άνοιγμα του αεροδρομίου της Τύμπου και του λιμανιού της Αμμοχώστου υπό την εποπτεία των Ηνωμένων Εθνών με αντάλλαγμα την επιστροφή της κλειστής πόλης των Βαρωσίων. Αν προχωρήσουμε με αυτά τα μέτρα θα αλλάξει το κλίμα και θα προετοιμαστεί το έδαφος, από τη σημερινή δυσπιστία σε μεγαλύτερη ελπίδα και προσδοκία αναφορικά με τη λύση.
Με αυτή τη νότα αισιοδοξίας θα ήθελα να κλείσω την ομιλία μου, εκφράζοντας την ελπίδα ότι οι προσπάθειες μας θα ευοδωθούν και σύντομα, οι οικείοι, τα παιδιά και οι φίλοι συμπολίτες του αγαπημένου μας Αλέξη Γαλανού, θα επιστρέψουν σε μια ελεύθερη Αμμόχωστο.