Συνέντευξη στην Εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ - Σαββατοκύριακο»
(Δημοσιεύτηκε το Σάββατο 17 Σεπτεμβρίου 2022)
«Μπορεί να έρθουμε ξαφνικά μέσα στη νύχτα, ότι λέω το εννοώ», δήλωσε πρόσφατα ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Υφίσταται κίνδυνος σύρραξης Τουρκίας – Ελλάδας; Οι εν λόγω απειλές είναι μόνο για εσωτερική κατανάλωση ή δείχνουν τις προθέσεις της Τουρκίας και ενόψει των εκλογών του 2023; Πιστεύετε ότι θα υπάρξει αποκλιμάκωση στη ρητορική της έντασης ή η Τουρκία θα συνεχίσει να επιμένει στις απειλές δυναμιτίζοντας το κλίμα;
Η όξυνση της ρητορικής προκαλεί αστάθεια. Και η αστάθεια είναι δυνατό να οδηγήσει σε ανεπιθύμητες επιπλοκές. Είναι γεγονός ότι το τελευταίο διάστημα παρατηρούμε μια άνευ προηγουμένου όξυνση της τουρκικής ρητορικής παραφροσύνης μέσω δηλώσεων και απειλών από πλευράς Τούρκων αξιωματούχων σε ανώτατο επίπεδο. Όσο πλησιάζουμε στις τουρκικές εκλογές του 2023 είναι πιθανόν αυτή η ρητορική να οξυνθεί ακόμα περισσότερο. Καταδικάσαμε από την πρώτη στιγμή την υβριδική αυτή συμπεριφορά της Τουρκίας σε βάρος της Ελλάδας και του Ελληνικού λαού, η οποία βεβαίως θα πρέπει να προβληματίσει τους πάντες και κυρίως αυτούς που λαμβάνουν αποφάσεις στα κέντρα λήψης αποφάσεων σε επίπεδο ΕΕ. Είμαι σε συνεχή συντονισμό με τον Υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδας, κ. Νίκο Δένδια, με τον οποίο αξιολογούμε τα αποτελέσματα των επαφών μας με ομολόγους μας στην ΕΕ για αυτό το θέμα. Είναι κοινή η αντίληψή μας με την Ελληνική πλευρά ότι δεν θα ακολουθήσουμε την Τουρκία στο δρόμο των εντάσεων και του παραλογισμού. Θα συνεχίσουμε να βαδίζουμε στο δρόμο του ορθολογισμού και της δημιουργίας συνθηκών ασφάλειας και σταθερότητας στην περιοχή μας.
Στο στόχαστρο της Άγκυρας βρίσκεται σταθερά και η Κυπριακή Δημοκρατία. Το Αμπντούλχαμίντ Χαν μπορεί να βρίσκεται σε νερά τουρκικής δικαιοδοσίας, ωστόσο τα σενάρια δεν αποκλείουν και την προσπάθεια να προκληθεί ένταση και σε περιοχές αδειοδοτημένων οικοπέδων της κυπριακής ΑΟΖ και δη στο «6». Το θεωρείτε πιθανό, θα μπορούσε να διαταράξει το ενεργειακό πρόγραμμα της Κύπρου και ποια διπλωματικά μέτρα παίρνει η Λευκωσία;
Είναι πιθανό η Τουρκία να κλιμακώσει τις προκλήσεις της, πραγματοποιώντας γεωτρήσεις εντός αδειοδοτημένων τεμαχίων της Κυπριακής ΑΟΖ. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, η αντίδραση της διεθνούς κοινότητας και της ΕΕ πρέπει να είναι άμεση και αποφασιστική. Είναι πολλά τα ζητήματα που διακυβεύονται με την υβριδική τακτική της Τουρκίας, η οποία αποσκοπεί στη διατήρηση των εντάσεων και της δημιουργίας προβλημάτων. Το ενεργειακό πρόγραμμα και ο σχεδιασμός της ΚΔ συνεχίζεται κανονικά, σε συνεργασία πάντα με τις εταιρείες στις οποίες έχουμε παραχωρήσει αποκλειστικά δικαιώματα για πραγματοποίηση ερευνών. Οι πρόσφατες ανακαλύψεις κοιτασμάτων στην Κυπριακή ΑΟΖ οδηγούν τις εταιρείες να προχωρήσουν με αποφασιστικότητα στην εξόρυξη και μεταφορά υγροποιημένου Φυσικού Αερίου στην ΕΕ, η οποία το έχει τόσο μεγάλη ανάγκη, λόγω και του προβλήματος της ενεργειακής τροφοδήτησης που αναφύεται ως αποτέλεσμα της κρίσης στην Ουκρανία. Σε περίπτωση που μια μεταφορά φυσικού αερίου προς την ΕΕ παρεμποδιστεί από την Τουρκία θα αποτελέσει εχθρική πράξη εναντίον όλων των κρατών της ΕΕ. Δεν θέλουμε όμως να προτρέχουμε, ούτε να είμαστε κομιστές αρνητικών εξελίξεων. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν προετοιμαζόμαστε για όλα τα πιθανά σενάρια.
Θεωρείτε ότι το γεγονός ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία έφερε το θέμα της προστασίας των συνόρων στην κορυφή της ατζέντας της Δύσης «θωρακίζει» Ελλάδα και Κύπρο απέναντι στις νέες απειλές της Τουρκίας; Κατά πόσο δημιουργεί και ένα παράθυρο ελπίδας για το Κυπριακό;
Το ζήτημα της προστασίας των συνόρων αποτελεί βασική αρχή δικαίου που πρέπει να τυγχάνει καθολικού σεβασμού χωρίς εκπτώσεις. Πέραν τούτου, ήταν πάντα η θέση μας ότι στο θέμα του σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου και βασικών αρχών όπως η ανεξαρτησία, η κυριαρχία και η εδαφική ακεραιότητα των κρατών δεν μπορούν να τηρούνται δύο μέτρα και δύο σταθμά. Η πολιτική των double standards δεν περιποιεί τιμή σε όσους την υιοθετούν και όσους την ενστερνίζονται. Τα όσα συμβαίνουν στην Ουκρανία συμβαίνουν για 48 συναπτά έτη στην περίπτωση της Κύπρου. Παράνομη εισβολή, παράνομη κατοχή, προσφυγοποίηση, εποικισμός. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έδωσε περαιτέρω υπόσταση στο αφήγημά μας ότι το Κυπριακό ήταν και παραμένει πρόβλημα εισβολής και κατοχής και ότι Κύπρος και Ουκρανία αποτελούν παράλληλες πορείες.
Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ενόψει. Ο Ερσίν Τατάρ χαρακτήρισε ανούσια μία συνάντηση με τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκο Αναστασιάδη, λόγω των επικείμενων εκλογών. Τι θα επιδιώξει η κυπριακή διπλωματία στη Νέα Υόρκη και κατά πόσο μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι για επανέναρξη των συνομιλιών για το Κυπριακό, δεδομένης και της επιμονής των κατεχομένων και της Τουρκίας σε «λύση» δύο κρατών;
Βρίσκομαι ήδη στη Νέα Υόρκη για τις εργασίες της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Σε ότι αφορά στο Κυπριακό, η προσπάθεια επικεντρώνεται στη δημιουργία προϋποθέσεων για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για επανένωση της πατρίδας μας στη βάση των παραμέτρων του ΟΗΕ. Δεν υπάρχει άλλη επιλογή για την πλευρά μας. Η Κυπριακή Διπλωματία παραμένει δεσμευμένη στη βάση λύσης και στο πλαίσιο που θέτει ο ΓΓ και το ΣΑ του ΟΗΕ που δεν είναι άλλο από αυτό της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα όπως καθορίζεται από τα Ψηφίσματα του ΟΗΕ. Καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια έτσι ώστε να υπάρξει κινητικότητα που να οδηγήσει στην επανέναρξη των διαπραγματεύσεων. Δυστυχώς δεν είμαστε ακόμα σε αυτό το στάδιο λόγω της εμμονής της ηγεσίας των ΤΚ για αναγνώριση καθεστώτος κυριαρχικής ισότητας των ΤΚ ως προϋπόθεσης για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων. Στο παρόν στάδιο οι δύο πλευρές αφορμόνται από διαφορετικές αφετηρίες. Θα συνεχίσουμε όμως, στο διάστημα που απομένει να καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για δημιουργία συνθηκών επανέναρξης των διαπραγματεύσεων που στόχο έχουν την επανένωση της Κύπρου.