Η ανάπτυξη των σχέσεων της Κύπρου με χώρες της ευρύτερης περιοχής (Μέσης Ανατολής και Κόλπου), η ενεργός και ουσιαστική συμμετοχή στα Ευρωπαϊκά δρώμενα και η ανάπτυξη συμμαχιών εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και η ανάπτυξη των σχέσεων και η διεύρυνση του φάσματος διμερών και πολυμερών θεμάτων συζήτησης με τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και άλλων σημαντικών δρώντων του διεθνούς συστήματος, αποτελούν τους τρεις βασικούς πυλώνες της σύγχρονης εξωτερικής πολιτικής της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Η επίτευξη των στόχων εντός του πιο πάνω πλαισίου επιδιώκεται μέσα από την άσκηση μιας πολυθεματικής εξωτερικής πολιτικής, που αξιοποιεί ολοένα και πιο αποτελεσματικά σύγχρονα εργαλεία, όπως είναι μεταξύ άλλων η οικονομική, η ψηφιακή, η πολιτιστική και η εκπαιδευτική διπλωματία.
Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στις υποενότητες που ακολουθούν, όπως και στην ενότητα ¨Θεματικές¨.
Αποδίδοντας τη δέουσα σημασία και σεβασμό στην περιοχή γειτονίας της, η Κύπρος κατάφερε μέσα από την ιστορική της διαδρομή και ειδικότερα μέσα από συγκεκριμένες δράσεις τα τελευταία χρόνια, να οικοδομήσει άριστες σχέσεις στενής συνεργασίας με τους γείτονες της στην ιδιαίτερης γεωστρατηγικής σημασίας περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Η ανακάλυψη υδρογονανθράκων στην περιοχή, δημιούργησε μία νέα κατάσταση πραγμάτων και μία δυναμική που οδηγεί στην περαιτέρω ενίσχυση των σχέσεων των χωρών και στην αναβάθμιση της Αν. Μεσογείου. Οι ενεργειακοί πόροι στην κυπριακή ΑΟΖ και σε άλλα κράτη της περιοχής, ενισχύουν καθοριστικά το γεωστρατηγικό ρόλο της Κύπρου και τη γεω-οικονομική σημασία της Αν. Μεσογείου, προσφέροντας, μεταξύ άλλων, την ευκαιρία για συλλογικές δράσεις σε ένα ευρύ πλαίσιο θεμάτων.
Στο πλαίσιο αυτό, η Ενέργεια αξιοποιήθηκε ως το εφαλτήριο για την ενίσχυση των σχέσεων των κρατών της περιοχής και ως εργαλείο για την ανάπτυξη μηχανισμών πολυμερούς συνεργασίας σε μία πλειάδα θεμάτων. Με την ουσιαστική συμβολή της Κύπρου δημιουργήθηκαν μηχανισμοί τριμερούς συνεργασίας και διαλόγου, στο στάδιο αυτό, Κύπρου και Ελλάδας με το Ισραήλ, την Αίγυπτο, το Λίβανο, την Παλαιστίνη και την Ιορδανία. Οι μηχανισμοί αυτοί αξιοποιούνται ως εργαλεία ενισχυμένου διαλόγου και ως βάση οικοδόμησης περαιτέρω πολυθεματικής και πολυεπίπεδης συνέργειας σε τομείς όπως, η ασφάλεια, η ενέργεια, η οικονομία, το εμπόριο, ο πολιτισμός, η παιδεία κ.α.
Η πλατφόρμα συνεργασίας που έχει δημιουργηθεί και η ευελιξία δράσης που τη διακρίνει, επιτρέπει την οικοδόμηση περαιτέρω θεματικών συνεργασιών, εμπλοκής νέων μερών ή δημιουργίας νέων μηχανισμών, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας συμμετοχής και άλλων κρατών ή/και περιφερειακών ή διεθνών Οργανισμών. Η δυναμική που έχει αναπτυχθεί θα μπορούσε να αποτελέσει το θεμέλιο μίας σταδιακά εξελισσόμενης θεσμοθετημένης περιφερειακής ενσωμάτωσης, σημαντικό στοιχείο του οράματος και επιδίωξης για την περιοχή μας. Η σύσταση Εθνικού Συντονιστικού Μηχανισμού και η λειτουργία το προσεχές διάστημα Μόνιμης Γραμματείας Τριμερών Συνεργασιών στην Κύπρο, αποτελεί ουσιαστικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση.
Η περαιτέρω ανάπτυξη των διμερών σχέσεων της Δημοκρατίας με τις γειτονικές της χώρες επίσης παραμένει ουσιαστικής σημασίας. Είναι μέσα σε αυτό το πλαίσιο που ως το εγγύτερο προς την περιοχή κράτος μέλος της ΕΕ, με άριστες σχέσεις με όλες τις γειτονικές χώρες και γνώση των δεδομένων της περιοχής, το Υπουργείο επιδιώκει να καταστήσει και προβάλει την Κύπρο ως τον συνδετικό κρίκο της περιοχής της Αν. Μεσογείου, με άλλα κράτη και πολυμερή σχήματα, κυρίως με την ΕΕ, αναδεικνύοντας με αυτό τον τρόπο και την πρόσθετη αξία της Δημοκρατίας για τα κράτη της περιοχής.
Στόχευσή μας είναι η αξιοποίηση της αποκτηθείσας εμπειρίας από την ανάπτυξη περιφερειακής συνεργασίας για σκοπούς περαιτέρω ενίσχυσης και διεύρυνσης των σχέσεων και συνεργασίας της Δημοκρατίας με τις χώρες της ευρύτερης μας γεωγραφικής περιφέρειας, συμπεριλαμβανομένων των κρατών του Κόλπου.
Η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) αποτέλεσε ορόσημο στην ιστορική πορεία της Κυπριακής Δημοκρατίας, αναβαθμίζοντας τη διεθνή της υπόσταση και προσφέροντας ένα ισχυρό πλαίσιο βάσει του οποίου δύναται να λάβει συγκεκριμένες δράσεις σε Ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Η διάσταση της ενίσχυσης της συμμετοχής της Κύπρου στην ΕΕ αποτελούν την πρώτη εκ των τριών κορυφαίων συνιστωσών της εξωτερικής πολιτικής.
Όραμα και βασική επιδίωξη της Κύπρου παραμένει η κατοχύρωση μίας ισχυρότερης Ευρώπης με εντονότερο στίγμα στο διεθνές στερέωμα, μία Ένωση που θεμελιώνεται και λειτουργεί στη βάση της ισότιμης συμμετοχής και λήψης αποφάσεων από τα Κράτη-Μέλη, της αλληλεγγύης, της ενότητας και της δίκαιης κατανομής βαρών.
Στη βάση της εμπειρίας της Κύπρου και των συμπερασμάτων που έχουν εξαχθεί, ένας από τους βασικούς στρατηγικούς στόχους που θέτει το Υπουργείο Εξωτερικών, είναι η ενίσχυση της συνεπούς και αξιόπιστης παρουσίας και αποτελεσματικής συμμετοχής της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ. Η επιδίωξη αυτή συνίσταται, μεταξύ άλλων, στη διασφάλιση και των εθνικών συμφερόντων στο πλαίσιο μιας ουσιαστικής συμβολής στην Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και τη διαμόρφωση των Ευρωπαϊκών πολιτικών, στη βάση ενιαίας εθνικής στρατηγικής. Η υπεράσπιση εθνικών θέσεων σε Ευρωπαϊκό επίπεδο προϋποθέτει τη συνοχή και συνάφεια των διάφορων τομεακών θέσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας που προβάλλονται στα όργανα και ομάδες εργασίας της ΕΕ. Η εποικοδομητική αξιοποίηση της συμμετοχής της Κύπρου στην ΕΕ ενδυναμώνει τη διαπραγματευτική της θέση και διευκολύνει τη δημιουργία συμμαχιών και συνεργιών με άλλα Κράτη Μέλη για την αποτελεσματική προώθηση των ευρωπαϊκών καθώς και των εθνικών συμφερόντων.
Σε αυτό το πλαίσιο το Υπουργείο Εξωτερικών προχώρησε τον Φεβρουάριο 2019, στη βάση Απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου, στη σύσταση της Γενικής Γραμματείας Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, ως το αρμόδιο συντονιστικό όργανο Ευρωπαϊκών Υποθέσεων στην Κύπρο. Με την ίδια απόφαση το Υπουργικό Συμβούλιο θεσμοθέτησε Υπουργική Επιτροπή για Ευρωπαϊκά θέματα υπό τον Υπουργό Εξωτερικών ώστε να εξετάζονται ζητήματα στρατηγικής και σημαντικά Ευρωπαϊκά θέματα οριζόντιας πολιτικής.
Επιπλέον, όραμα και στόχευση μας για την ΕΕ αφορά και στην ενίσχυση της δραστηριοποίησης της ΕΕ στην περιοχή Γειτονίας της Κύπρου, όπου προσβλέπουμε και επιδιώκουμε ενεργότερη παρουσία και δράση της Ένωσης. Πέραν του γενικού πλαισίου δράσης, η ανάληψη της Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ από την ΚΔ το 2026, μετά την επιτυχή διεξαγωγή της πρώτης Κυπριακής Προεδρίας το 2012, στοχοθετεί την ανάγκη υιοθέτησης ενδιάμεσης ενισχυμένης δράσης και έγκαιρης και ουσιαστικής προετοιμασίας για διασφάλιση όσο το δυνατό πιο θετικών αποτελεσμάτων για την ΕΕ και για την ΚΔ.
Περισσότερες πληροφορίες διατίθενται στην ενότητα «Ευρωπαϊκές Υποθέσεις», εδώ.
Αναγνωρίζοντας τη θεμελιώδη σημασία και την ανάγκη προστασίας του διεθνούς έννομου συστήματος και του πολυμερούς πλαισίου συνεργασίας που αυτό παράγει, η ΚΔ από της ανακήρυξης της ως ανεξάρτητο κράτος, κατέστη ενεργό μέλος πολλών Διεθνών και Περιφερειακών Οργανισμών.
Η πολυμέρεια η οποία συνιστά το αρχέτυπο της συνέργειας αποτελεί εχέγγυο της έννομης λειτουργίας του διεθνούς συστήματος και κατ’επέκταση της βάσης προστασίας των δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών του ατόμου και το αποτελεσματικότερο πλαίσιο αντιμετώπισης διεθνών προκλήσεων. Ως εκ τούτου, η ΚΔ λαμβάνοντας υπόψη και το εθνικό της πρόβλημα, αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στην προστασία και προώθηση του ρόλου των Διεθνών Οργανισμών στο πλαίσιο της παγκόσμιας διακυβέρνησης, το raison d’etre των οποίων έχει καταστεί πρόσφατα αντικείμενο συζήτησης και σε κάποιες περιπτώσεις αμφισβήτησης. Θέση της ΚΔ είναι πως η ενίσχυση και προστασία των πολυμερών σχημάτων συνεργασίας αποτελεί τη μόνη εναλλακτική έναντι του απομονωτισμού που μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη επικίνδυνων ακραίων τάσεων.
Στο πλαίσιο αυτό, το Υπουργείο Εξωτερικών στοχεύει στην ενίσχυση των προσπαθειών που καταβάλλονται για κατοχύρωση του ρόλου και της πρόσθετης αξίας των ΔΟ ως πλαισίων ενισχυμένης συνεργασίας και θέτει ως προτεραιότητα του την ενίσχυση και εξειδίκευση του στίγματος της Δημοκρατίας στα διεθνή φόρα σε θεματικές αφενός συγκριτικού πλεονεκτήματος της ΚΔ και αφετέρου πρόσθετης αξίας των ίδιων των Οργανισμών, η οποία υπογραμμίζει το λόγο και την ανάγκη ύπαρξης και δράσης τους. Στο πλαίσιο αυτό, η προώθηση της προστασίας της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, της προστασίας του περιβάλλοντος, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των γυναικών (ισότητα των φύλων) και άλλες θεματικές, καθίστανται προμετωπίδα της πολυμερούς μας δράσης.
Παράλληλα, η αναβάθμιση της παρουσίας της ΚΔ σε πολυμερή φόρα και Οργανισμούς θα δώσει την ευκαιρία αναβάθμισης του ρόλου της ως διαύλου προώθησης και ενίσχυσης των σχέσεων των γειτονικών κρατών με διεθνείς και περιφερειακούς Οργανισμούς, στους οποίους η Κύπρος είναι μέλος.
Η στοχευμένη ανάπτυξη διμερών σχέσεων συνεργασίας συνιστά απαραίτητη προϋπόθεση για τη διαφύλαξη και προαγωγή της σταθερότητας και ανάπτυξης αλλά και βασική παράμετρο για την αναβάθμιση της εικόνας και διπλωματικού εκτοπίσματος ενός κράτους.
Επενδύοντας στις σχέσεις που οικοδόμησε η Δημοκρατία στο διεθνές πεδίο, το Υπουργείο Εξωτερικών στοχεύει στην περαιτέρω ενδυνάμωση των διμερών της δεσμών μέσα από δράσεις που πηγάζουν και στηρίζονται στην πρόσθετη αξία της Κύπρου στην περιοχή και στο γεωστρατηγικό της ρόλο λαμβάνοντας την ίδια στιγμή υπόψη και το κυπριακό πρόβλημα.
Στο πλαίσιο αυτό, οι σχέσεις της Κύπρου με όλα τα Μόνιμα Μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών έχουν σταδιακά αναβαθμιστεί με τον εμπλουτισμό της ημερήσιας διάταξης των διμερών συζητήσεων με θέματα που αναδεικνύουν τη γεωστρατηγική σημασία της Κύπρου και στη βάση του προβλέψιμου και αξιόπιστου της δράσης της.
Ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται παράλληλα στις σχέσεις της Δημοκρατίας με άλλους σημαντικούς δρώντες του διεθνούς συστήματος, όπως είναι για παράδειγμα η Ιαπωνία (όπου το 2019 εγκαθιδρύθηκε Κυπριακή Πρεσβεία) και η Ινδία, με ενέργειες που αποσκοπούν στην ενίσχυση των διμερών σχέσεων, αξιοποιώντας κατάλληλα τους μηχανισμούς συνέργειας που κτίστηκαν στην Αν. Μεσόγειο και τις ευκαιρίες που παρέχουν Συμφωνίες της ΕΕ με τις χώρες αυτές σε θέματα ενέργειας, ναυτιλίας και τουρισμού, μεταξύ άλλων.